Ρήξη υπερακανθίου (Rotator cuff tear)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι στροφείς μύες  του ώμου είναι μία ομάδα μυών η οποία ξεκινά από την ωμοπλάτη και καταλήγει στο βραχιόνιο οστό. Οι  4 μύες του στροφικού πετάλου (rotator  cuff) είναι  (εικόνα 1) :
1. Υπερακάνθιος
2. Υποπλάτιος
3. Υπακάνθιος
4. Ελάσσων στρογγύλος

Συλλογικά οι στροφείς του ώμου προσφέρουν σταθερότητα στην άρθρωση του ώμου και βοηθούν στην ανύψωση και στις στροφικές κινήσεις του.  Από όλους πιο επιρρεπής είναι ο υπερακάνθιος.

Tι είναι η ρήξη υπερακανθίου;

Οι ρήξεις μπορούν να ταξινομηθούν σύμφωνα με  την αιτία του τραυματισμού σε:
• Οξείες
• Χρόνιες
• Εκφυλιστικές

Και ανάλογα με την έκταση της βλάβης σε:

• Ολικές
• Μερικές

Οι ρήξεις μπορεί να συνοδεύονται με εξάρθρημα ή μετατόπισθεν κάταγμα του μείζονος βραχιόνιου ογκώματος.

Παράγοντες που συμβάλλουν στην ρήξη των στροφέων μυών είναι:
1. Λάθος εργονομία
2. Δυσκαμψία μυών αυχένα, ώμου, ωμοπλάτης
3. Μυϊκές ανισορροπίες
4. Μυϊκή αδυναμία
5. Λάθος στάση σώματος
6. Υπερβολική ή ακατάλληλη άσκηση
7. Άσκηση χωρίς την κατάλληλη προθέρμανση

Συνήθως η ρήξη συμβαίνει μετά από:

• Μια απότομη ή δύσκολη κίνηση άρσης κάποιου μεγάλου βάρους
• Πτώση με τεντωμένο χέρι
• Δυνατό σπρώξιμο
• Τράβηγμα με το χέρι
• Μια επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα η οποία φορτίζει τον υπερακάνθιο

ΑΙΤΙΑ:

• Πρόσκρουση του μυοτενόντιου πετάλου μεταξύ του μείζονος βραχιονίου ογκώματος (κατάφυση του πέταλου των στροφέων) και του ακρωμίου. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην κακή τεχνική των αθλητών όπως επίσης σε μία μη ελεγχόμενη κίνηση (πτώση).
• Άλλα αίτια είναι πολύ πιθανόν να οφείλονται σε παράγοντες όπως παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης (σκολίωση, λόρδωση, κύφωση). Αυτή η παραμόρφωση οδηγεί σε ανάπτυξη μυϊκών ανισορροπιών αλλά και σε διαφορά ελαστικότητας μεταξύ των δυο ημιμόριων του σώματος.

Η υποκειμενική (λήψη ιστορικού ) και η αντικειμενική (κλινική εικόνα) αξιολόγηση είναι αρκετές για να οδηγήσουν στη διάγνωση. Διαγνωστικός υπέρηχος ή μαγνητική τομογραφία βοηθούν στην επιβεβαίωση της διάγνωσης και στο να καθοριστεί το μέγεθος της ρήξης.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ:

• Πόνος στο σημείο της βλάβης και ανάλογα με την έκταση και περιαρθρικά της άρθρωσης του ώμου που μπορεί να φτάσει μέχρι και τον αγκώνα.
• Επώδυνη τροχιά κατά την ανύψωση μπροστά (κάμψη) και στα πλάγια (απαγωγή) πάνω από το ύψος του ώμου, καθώς και κατά την έξω  – έσω στροφή.
• Λανθασμένη θέση ώμου και ωμοπλάτης. Συνήθως ο ώμος πέφτει μπροστά με τον βραχίονα σε έσω στροφή.
• Πόνος κατά την διάρκεια του ύπνου και ειδικά όταν ξαπλώνουν πάνω στον προσβεβλημένο ώμο.
• Σε ολική ρήξη , πλήρης αδυναμία ανύψωσης στο πλάι (απαγωγή) του άνω άκρου.
• Σε συνοδό πίεση του υπερπλάτιου νεύρου εμφανή ατροφία υπερακανθίου.
• Εμφάνιση «τρύπας» στην ωμοπλάτη.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ:

Η χειρουργική αποκατάσταση αποτελεί επιλογή ιδιαίτερα στις παρακάτω περιπτώσεις:
• Ηλικία κάτω των 60 ετών
• Σε ολική ρήξη του υπερακανθίου
• Σε περίπτωση νέων δραστήριων ανθρώπων ή αθλητών
• Εάν το επάγγελμα του ασθενή απαιτεί δυνατές επαναλαμβανόμενες ή πάνω από το επίπεδο του ώμου κινήσεις

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ:

• Οξεία φάση:
  Σε αυτό το στάδιο προτεραιότητα είναι ο έλεγχος της φλεγμονής δηλαδή μείωση του οιδήματος και του πόνου. Ήπια μη επώδυνη κινησιοθεραπεία (παθητικές κινήσεις που εκτελεί ο φυσικοθεραπευτής χωρίς την συμμετοχή του ασθενούς) και χρήση εκκρεμοειδών κινήσεων για την πρόληψη περιορισμού του εύρους τροχιάς της άρθρωσης. Η εκμάθηση του ασθενούς για την προφύλαξη του ώμου στις  καθημερινές δραστηριότητες (ντύσιμο, αυτοεξυπηρέτηση) είναι άκρως απαραίτητη.
• Υποξεία φάση:
  Εφόσον έχουν τεθεί υπό έλεγχο τα οξεία συμπτώματα, ξεκινά το ενεργητικό πρόγραμμα κινησιοθεραπείας. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει ασκήσεις, διατάσεις για την ανάκτηση του πλήρους εύρους κίνησης. Στην συνέχεια, ενδυνάμωση των μυών που συμμετέχουν στις κινήσεις του ώμου και της ωμοπλάτης. Αυτές οι ασκήσεις περιλαμβάνουν τη  χρήση λάστιχων, τροχαλίας και ελεύθερων βαρών (αλτηράκια) (εικόνες 5,6)  Είναι πολύ σημαντικό σε αυτό το στάδιο η διόρθωση του ωμοβραχιόνιου ρυθμού ώστε να υιοθετηθεί το σωστό πρότυπο της κίνησης του ώμου.
• Τελική φάση:
  Στο τελευταίο στάδιο της αποκατάστασης στόχος είναι  η αύξηση της δύναμης και της αντοχής των μυών, η βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας (σταθερότητα της άρθρωσης) και ασκήσεις προσομοίωσης του αθλήματος σε περίπτωση που ο ασθενής είναι αθλητής.