Ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου της άρθρωσης του γόνατος

Η διάρθρωση του γόνατος είναι η μεγαλύτερη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος.

Αποκαλείται διάρθρωση διότι αποτελείται από δύο επιμέρους αρθρώσεις. Την επιγονατιδομηριαία άρθρωση (επιγονατίδα και μηριαίο οστό) και την κνημομηριαία άρθρωση (κνήμη και μηριαίο οστό) οι οποίες περιβάλλονται από κοινό αρθρικό θύλακο.

Η διάρθρωση του γόνατος επίσης παρουσιάζει συνδέσμους, μηνίσκους, τένοντες, αρθρικούς χόνδρους κλπ που είναι υπεύθυνοι για την ενίσχυση, σταθεροποίηση και γενικότερα την ομαλή λειτουργία του γόνατος.

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς συνδέσμους και βρίσκεται μέσα στην άρθρωση του γόνατος στο κέντρο της και χιάζεται με τον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο όπως λέει και το όνομά τους. Προσφέρει μεγάλη σταθερότητα στο γόνατο, αποτρέπει και σταθεροποιεί κινήσεις όπως η υπερβολική στροφή του γόνατος, το υπερβολικό τέντωμα του γόνατος (υπερέκταση) και η πρόσθια μετατόπιση – ολίσθηση της κνήμης σε σχέση με το μηρό.

Όταν οι παραπάνω κινήσεις (υπερβολική στροφή, υπερέκταση και πρόσθια ολίσθηση της κνήμης) γίνουν σε μεγάλη δύναμη και σε μεγάλο βαθμό τέτοιο ώστε να ξεπερνά τις δυνάμεις του πρόσθιου χιαστού, έχουμε ρήξη του συνδέσμου. Ο πρόσθιος χιαστός υφίσταται ρήξη συνήθως στη μεσότητά του (70%), ενώ σπανιότερα παρατηρείται απόσπαση της μηριαίας και της κνημιαίας πρόσφυσής του.

Η ρήξη του προσθίου χιαστού μπορεί να ταξινομηθεί ανάλογα με τον αριθμό των ινών που έχουν υποστεί ρήξη.

Σε περίπτωση που ένας  αριθμός ινών (μικρός ή όχι) του συνδέσμου έχει υποστεί ρήξη έχουμε ως αποτέλεσμα μερικό περιορισμό της δραστηριότητας με συνοδό πόνο και οίδημα (πρήξιμο) (μερική ρήξη).

Στην περίπτωση που όλες οι ίνες του συνδέσμου έχουν υποστεί ρήξη έχουμε ως αποτέλεσμα αστάθεια στο γόνατο και μεγάλη απώλεια λειτουργικότητας. Συνήθως τραυματίζονται και άλλες δομές του γόνατος όπως οι μηνίσκοι και οι πλάγιοι σύνδεσμοι. Σε αυτή  την περίπτωση η χειρουργική αποκατάσταση είναι απαραίτητη (ολική ρήξη).
Ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου έχουμε συχνά σε αθλήματα επαφής ( π.χ ποδόσφαιρο, μπάσκετ ) ή σε αθλήματα όπου απαιτούν ξαφνικές αλλαγές πορείας (π.χ. σκι).

Οι ασθενείς με ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου συνήθως ακούν ένα χαρακτηριστικό «κρακ» τη στιγμή του τραυματισμού. Τα συμπτώματα συνίστανται σε οίδημα του γόνατος, επώδυνη κινητικότητα της άρθρωσης και δυσχέρεια της βάδισης και φόρτισης του μέλους που μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και μετά το τέλος της δραστηριότητας ή την επόμενη μέρα το πρωί σε ελαφριές περιπτώσεις. Στην ολική ρήξη η δραστηριότητα είναι αδύνατο να συνεχιστεί λόγο σοβαρού πόνου και αστάθειας.

Στη διάγνωση συμβάλλει η γνώση του μηχανισμού κάκωσης (τρόπος τραυματισμού), ο αίμαρθρος (η διόγκωση μιας αρθρώσεως από παραχθέν αίμα και οίδημα λόγω τραυματισμού), που αποτελεί συχνά το μόνο κλινικό σημείο και λειτουργικές δοκιμασίες με συχνότερη τη Δοκιμασία Πρόσθιου Συρταροειδούς, όπου με το γόνατο λυγισμένο η κνήμη μπορεί να συρθεί προς τα εμπρός 2-3 εκατοστά, οι οποίες εκτελούνται από τον ιατρό ή τον φυσικοθεραπευτή και με τις οποίες ελέγχεται η ακεραιότητα του πρόσθιου χιαστού.

πρόσθιο ”συρτάρι”

Ιδιαίτερη συμβολή στη διάγνωση ρήξεων πρόσθιου χιαστού και των συνοδών οστικών κακώσεων ή τραυματισμών άλλων δομών της άρθρωσης έχει η μαγνητική τομογραφία, το ποσοστό ακρίβειας της οποίας κυμαίνεται από 90 έως 100%.

Η διάγνωση τεκμηριώνεται με την αρθροσκόπηση, με την οποία είναι δυνατή η παράλληλη διάγνωση και αποκατάσταση της συνδεσμικής βλάβης.

Η καλύτερη θεραπεία του συνδέσμου, είναι εκείνη που ταιριάζει ξεχωριστά σε κάθε ασθενή. Τα κριτήρια για το ποια είναι η ιδανική θεραπεία (χειρουργική ή μη) εκτός από τη χρονολογική και βιολογική ηλικία του ασθενούς και την έκταση και το είδος των ζημιών που έχουν προκληθεί στο γόνατό του θα πρέπει να σχετίζονται με τις απαιτήσεις του, καθώς και με το γενικότερο επίπεδο των δραστηριοτήτων του (εργασιακές δραστηριότητες, αθλητισμός, χόμπι κ.λ.π.)

Στην συντηρητική θεραπεία, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το γόνατό μας εξακολουθεί να βρίσκεται σε συνθήκες αστάθειας και παράλληλα θα πρέπει να αποφεύγουμε έντονες καταπονήσεις και νέες κακώσεις του γόνατος, ώστε με τον τρόπο αυτό να διατηρούμε ένα καλό επίπεδο ποιότητας στην καθημερινή μας ζωή.

Οι περισσότεροι ασθενείς με μερική ρήξη αναρρώνουν με την κατάλληλη φυσικοθεραπεία.

Τα συνήθη παυσίπονα φάρμακα, χρησιμεύουν τις πρώτες κυρίως ημέρες από την κάκωση και τα λαμβάνουμε μόνο όταν ο πόνος είναι μη ανεκτός και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα τα λαμβάνουμε συνήθως για 1 – 2 εβδομάδες ώστε να βοηθήσουμε στη γρήγορη υποχώρηση των οξέων συμπτωμάτων από την άρθρωση (πόνος και οίδημα).

Επί εμμονής των συμπτωμάτων και σε περίπτωση που το ύδραρθρο ή αίμαρθρο δεν έχει υποχωρήσει και εξακολουθεί να προκαλεί στον ασθενή μεγάλη δυσφορία ο ιατρός με μια λεπτή βελόνη παρακεντήσεως του γόνατος, σε συνθήκες άσηπτες, μπορεί να επέμβει και να προβεί στη λεγόμενη  εκκενωτική παρακέντηση του αιμάρθρου.

Με την κατάλληλη θεραπεία ο ασθενής αναρρώνει και επιστρέφει στην δραστηριότητα σε διάστημα 2 με 8 εβδομάδων.

Η χειρουργική αποκατάσταση απαιτείται σε ασθενείς με ολική ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου και σε ασθενείς με υψηλό επίπεδο γενικών και αθλητικών δραστηριοτήτων με στόχο την απόκτηση της μέγιστης λειτουργικότητας και την επιστροφή τους σε εξίσου καλό επίπεδο όπως και πριν τον τραυματισμό.

Το πρόγραμμα αποκατάστασης μπορεί να διαρκέσει, έως και εικοσιτέσσερις (24) εβδομάδες ή έξι (6) μήνες για πλήρη αποκατάσταση.

Η αρθροσκοπική αποκατάσταση της ρήξεως του ΠΧΣ είναι η μέθοδος εκλογής στη διεθνή ιατρική βιβλιογραφία με υψηλά  ποσοστά επιτυχίας.