Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο

Στο εγκεφαλικό επεισόδιο παρατηρείται απότομη διαταραχή στην εγκεφαλική κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας απότομη βλάβη στον εγκεφαλικό ιστό. Η βλάβη προκαλείται με την απουσία οξυγόνου, το οποίο μεταφέρεται με την αιματική ροή. Τα νευρικά κύτταρα συνεπώς στερούνται οξυγόνου και νεκρώνονται μέσα σε λίγα λεπτά. Οι σωματικές λειτουργίες που βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο αυτών των νευρικών κυττάρων υποχωρούν ή διακόπτονται.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο εκδηλώνεται με ομάδα συμπτωμάτων που διαφέρουν σημαντικά στη βαρύτητα και στη διάρκεια. Τα βασικά συμπτώματα μπορεί να είναι κάποια από τα παρακάτω:

Οι συνέπειες του εγκεφαλικού επεισοδίου εξαρτώνται από τη μορφή του επεισοδίου, την τοποθεσία και έκταση του εγκεφαλικού ιστού που έχει επηρεαστεί. Σημαντικό είναι ποια πλευρά του εγκεφαλικού ιστού έχει προσβληθεί, γεγονός που επηρεάζει την κλινική εικόνα του ασθενούς.

Προκύπτουν προβλήματα κινητικά, αισθητικά και γνωστικά, όπως παράλυση στη αντίθετη πλευρά από αυτή του επεισοδίου, αδυναμία, υπαισθησία, διαταραχή του λόγου και μειωμένη ικανότητα κατανόησης λόγου. Είναι επίσης δυνατό να παρουσιαστεί διαταραχή στη μνήμη, επεξεργασία σκέψεων και συναισθημάτων. Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο συνεπάγεται μια περίοδο ψυχολογικής πτώσης ή και κατάθλιψης που επηρεάζει σημαντικά την επάνοδο του ατόμου.

Η κινητική εικόνα ενός αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η παράλυση ή πάρεση του αριστερού ή δεξιού ημιμορίου (άνω και κάτω άκρο και αποδιοργάνωση της λειτουργίας του κορμού) που ονομάζεται ημιπληγία. Στο άνω και κάτω άκρο εμφανίζεται πάρεση ή παράλυση των μυών η οποία συνοδεύεται από την εκδήλωση σπαστικότητας. Ο κορμός είναι η βάση πάνω στην οποία στηρίζονται τα άνω και κάτω άκρα. Μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο, όταν παρουσιάζεται παράλυση του αριστερού ή δεξιού ημιμορίου, παρουσιάζεται αδυναμία στήριξης από την προσβεβλημένη μεριά και αντιρροπιστικά κλίση του σώματος προς την αντίθετη πλευρά στην προσπάθεια να διατηρηθεί η στάση του σώματος.

Η πιθανότητα δεύτερου εγκεφαλικού είναι μεγαλύτερη τους πρώτους μήνες. Το ποσοστό δεύτερου εγκεφαλικού κυμαίνεται από 5 – 15 % ανά έτος, ανάλογα με τον τύπο του εγκεφαλικού και τους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο.

Ο κίνδυνος δεύτερου εγκεφαλικού και θνησιμότητας είναι μεγαλύτερος για ανθρώπους που έχουν ήδη υποστεί ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Κατά την εισαγωγή στο κέντρο αποκατάστασης και αποθεραπείας, η ομάδα αποκατάστασης δημιουργεί πλάνο αποθεραπείας λαμβάνοντας υπ’ όψιν το ιστορικό υγείας του ασθενή. Βασικός άξονας της αποκατάστασης είναι η κινητική ανάκαμψη, η αξιολόγηση της κατάποσης και ομιλίας και η ψυχολογική υποστήριξη. Η βλάβη που προκύπτει από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να είναι πολυδιάστατη και απαιτείται η δράση πολλών ιατρών και θεραπευτών διαφορετικών ειδικοτήτων. Η ομάδα αποκατάστασης μέσω της επικοινωνίας αποκαλύπτει και αντιμετωπίζει κάθε έλλειμμα και δυσλειτουργία που παρουσιάζεται σε όλη τη διάρκεια της αποκατάστασης.

Η φυσικοθεραπευτική προσέγγιση στοχεύει στη διευκόλυνση και εκμάθηση της κίνησης. Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στην αποφυγή τραυματισμού που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη τις πρώτες εβδομάδες. Η επανεκπαίδευση της κίνησης προϋποθέτει μια πολύπλευρη προσέγγιση που περιλαμβάνει κάθε άρθρωση και έκφραση του σώματος. Ο φυσικοθεραπευτής θα εκπαιδεύσει τον ασθενή όχι μόνο να βαδίζει αλλά και να μπορεί να ανταποκριθεί κινητικά σε βασικές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Επίσης, στόχοι της φυσικοθεραπευτικής προσέγγισης είναι να μπορεί ο ασθενής να διανύσει μια μεγάλη απόσταση χωρίς κόπωση, να οδηγήσει, να ανέβει μια σκάλα, να μιλήσει ή να κοιτάζει γύρω του ενώ περπατάει, να έχει την κινητική ικανότητα, να πιάσει ένα αντικείμενο από ένα ράφι και να μπορεί να σκύψει για τον ίδιο λόγο.

Με τη συμβολή του εργοθεραπευτή τίθενται τα θεμέλια για την ανεξαρτησία του ασθενούς στην κίνηση. Μέσω της εξειδικευμένης γνώσης και προσέγγισής του, δίνει κίνητρο και στόχο για την καθημερινότητα του ασθενούς με λειτουργικές δραστηριότητες που προάγουν τη ανεξαρτησία του.

Ο  λογοθεραπευτής αξιολογεί την κατάποση, την ομιλία,  την υγιεινή του στόματος και αναπνοή του ασθενούς. Οι πληροφορίες που παρέχει ο λογοθεραπευτής είναι καθοριστικές για την αποκατάσταση καθώς επηρεάζουν και διευκολύνουν την επικοινωνία, τη διάθεση και την ικανοποίηση του ασθενούς.

Η ψυχολογική προσέγγιση είναι βασική σε οποιαδήποτε μεγάλη αλλαγή στην καθημερινότητα του ασθενούς και είναι σημαντικό να ελεγχθεί πιθανά το άγχος του αλλά και οι προσδοκίες του για βελτίωση.

Συχνά, η εξέλιξη μπορεί να μην είναι η επιθυμητή. Η πρόοδος μπορεί να ακολουθεί βραδύτερη εξέλιξη, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνεπάγεται αδράνεια του ασθενή. Κάθε άνθρωπος έχει τις προσωπικές του αντοχές και ειδικά μετά από μια περιπέτεια υγείας δεν μπορούμε να περιμένουμε μεγάλες αντοχές κατά κανόνα.

Η επιστροφή στο σπίτι γίνεται με την πλήρη υποστήριξη της ίδιας ομάδας που είχε επαφή με τον ασθενή. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η εφαρμογή όσων χρειάζεται να γίνουν και όσων έχουν επιτευχθεί.

Η θεραπευτική υποστήριξη πολλές φορές συνεχίζεται και η πορεία της αποκατάστασης επιβλέπεται συνολικά από τον φυσίατρο.